Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), έχει ανακηρύξει την 20η Οκτωβρίου κάθε έτους σαν παγκόσμια ημέρα οστεοπόρωσης. Η οστεοπόρωση αποτελεί μία διαταραχή του μεταβολισμού των οστών. Χαρακτηρίζεται από μείωση στην οστική μάζα με αποτέλεσμα αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Είναι νόσος ποσοτική και όχι ποιοτική. «Προτιμάει», πιθανότατα λόγω ορμονικών παραγόντων, τις γυναίκες αν και η επίδραση του στους άνδρες έχει -τουλάχιστον στη χώρα μας- υποτιμηθεί. Μέχρι το 1982 η ιατρική κοινότητα ελάχιστα είχε ασχοληθεί με το θέμα της οστεοπόρωσης. Αφετηρία μιας τεράστιας ερευνητικής πορείας που συνεχίζεται και σήμερα, ήταν η παρατήρηση της δραματικής απώλειας οστικής μάζας των κοσμοναυτών που παρέμεναν για μεγάλο διάστημα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας καθώς και τα υψηλά ποσοστά καταγμάτων μικρής βίας όταν επέστρεφαν στη Γη.
Η οστεοπόρωση μπορεί κυρίως να ταξινομηθεί σε δύο μεγάλες κατηγορίες: α) Στη μετεμμηνοπαυσιακή (τύπου Ι), πουαφορά γυναίκες 50-70 ετών και β) στη γεροντική (τύπου ΙΙ), που αφορά άτομα μεγαλύτερα των 70 ετών. Πολλοί παράγοντες μπορούν ναεπηρεάσουν την έναρξη και την πορεία της νόσου. Το κάπνισμα, το αλκοόλ, η μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών, το χαμηλό σωματικό βάρος, η Καυκάσια φυλή, οι παθήσεις του θυρεοειδούς και η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, είναι λίγοι μόνο από τους προδιαθεσικούς παράγοντες της οστεοπόρωσης, ενώ η καλή διατροφή, η άσκηση και κυρίως η επίτευξη καλής κορυφαίας οστικής μάζας σε νεαρή ηλικία, βοηθούν ουσιαστικά στην διατήρηση καλής οστικής μάζας. Ο έλεγχος της οστεοπόρωσης πρέπει να περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, τη λήψη ιστορικού, τη μέτρηση της Οστικής Πυκνότητας (ΜΟΠ), καθώς και τον εργαστηριακό έλεγχο (εξετάσεις αίματος και ούρων).
Η ΜΟΠ πρέπει να γίνεται ανά έτος ή διετία ανάλογα με την πορεία της νόσου σε:
– Γυναίκες > 65 ετών, άνδρες >75 ετών
– Γυναίκες 50-64 ετών, άνδρες 50-74 ετών με αυξημένους παράγοντες κινδύνου όπως: προ ηγηθέν κάταγμα ευθραυστότητας (σπονδυλική στήλη, ισχίο, καρπός), ιστορικό πτώσεων, ιστορικό κατάγματος ισχίου γονέων, καθώς και με τους προδιαθεσικούς παράγοντες που αναφέρθηκαν προηγουμένως.
– Άτομα 40-49 ετών που με βάσει συγκεκριμένους πίνακες έχουν υψηλό κίνδυνο κατάγματος ισχίου ή μείζονος στεοπορωτικού κατάγματος στη δεκαετία.
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας γίνεται καλύτερα με τη μέθοδο D.E.X.A.. Πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα στη σπονδυλική στήλη και στον αυχένα του μηριαίου και να λαμβάνεται υπόψη η χαμηλότερη τιμή.
Άλλες ανατομικές περιοχές στις οποίες μπορεί να γίνει Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας, αλλά με σαφώς χαμηλότερη αξιοπιστία, είναι η πηχεοκαρπική και ο άκρος πόδας.
Η λήψη αγωγής καθορίζεται από τα αποτελέσματα της ΜΟΠ, των εξετάσεων αίματος και ούρων και από το ιστορικό του/της εξεταζόμενου. Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα φαρμακευτικών προϊόντων για την αντιμετώπιση της νόσου. Από αυτή οι επιλογές εξατομικεύονται για τον κάθε ασθενή από τον θεράποντα ιατρό.
Η άσκηση και η σωστή διατροφή όμως αποτελούν αναπόσπαστα μέρη κάθε θεραπευτικού σχήματος.
